درمان شناختی رفتاری چیست ؟
در چه شرایطی از درمان شناختی رفتاری استفاده می شود ؟
درمان شناختی رفتاری بیشتر برای کدام دسته از مشکلات روانی موثر است ؟
روان درمانی شناختی رفتاری (CBT) نوعی شایع از درمان مبتنی بر گفت و گو است. در این درمان، شما با یک متخصص در حوزه سلامت روان (روان درمانگر یا درمانگر) در قالبی ساختاریافته کار می کنید و در جلسات محدودی (5 تا 20 جلسه) شرکت می کنید. درمان شناختی رفتاری کمک می کند که از باورهای منفی یا نادرست خود نسبت به مسائل پیرامون آگاه شوید و به این ترتیب بتوانید موقعیت های مشکل زا را به شکلی صحیح تر درک کنید و پاسخی مناسب تر به آن بدهید. این درمان متمرکز بر دو محور اصلی یعنی شناخت (مجموعه باورها و دیدگاه های شما نسبت به خودتان، دیگران، آینده و ... ) و رفتارها (تمرین های رفتاری) است.
درمان شناختی رفتاری، می تواند ابزاری بسیار موثر در درمان اختلالات حوزه سلامت روان، نظیر افسردگی، اضطراب، وسواس و اختلالات خوردن، باشد. اما تمام افرادی که از درمان شناختی رفتاری بهره می برند الزاماً گرفتار مشکلات روانی نیستند. درمان شناختی رفتاری می تواند برای هر کسی که مایل است بداند چطور موقعیت های زندگی استرس زای خود را بهتر مدیریت کند، ابزاری بسیار کارآمد است.
سه جزء اصلی در درمان شناختی رفتاری: افکار، هیجانات و رفتارها
درمان شناختی رفتاری بر سر حوزه اصلی تمرکز می کند. حوزه اول شناخت (مجموعه باورها و افکار در سطوح مختلف) است و اینکه فرد در شرایط گوناگون چه سطحی از شناخت را تجربه می کند. حوزه دوم نیز هیجانات، احساساتی که فرد در موقعیت های مختلف تجربه می کند، را شامل می شود. در حوزه سوم نیز نیز درمان شناختی رفتاری بر رفتارهای فرد تمرکز می کند. اینکه در چه موقعیت هایی چه رفتارهایی را از خود نشان می دهد.
چرا از درمان شناختی رفتاری استفاده می شود
درمان شناختی رفتاری برای درمان موضوعات مختلف در حوزه های گوناگون مورد استفاده قرار می گیرد. این درمان به این خاطر که در شناسایی مسائل و توانمندسازی افراد برای مقابله با آنها، سرعت بالایی دارد، جزء پرکاربردترین رویکردهای روان درمانی در سراسر دنیا به شمار می رود. در این نوع درمان، کار روان درمانی معمولاً با جلسات کمتری تکمیل می شود و از یک ساختار نسبتاً واحد بهره می برد.
درمان شناختی رفتاری برای حل مشکلات هیجانی مختلفی نظیر مسائل زیر، ابزاری ایده آل است:
- مدیریت علایم مشکلات روانی
- پیشگیری از عود علایم اختلال روانی
- درمان مشکلات روانی در زمانی که دارودرمانی گزینه مناسبی نیست
- آموزش راهبردهای مقابله موثر با استرس های زندگی
- شناسایی راههای مدیریت هیجانات
- حل تعارضات ارتباطی و یادگیری بهتر راههای برقراری ارتباط با دیگران
- مقابله با سوگ یا فقدان عزیزان
- غلبه بر آسیب های جدی هیجانی مرتبط با خشونت یا سوءرفتار
- مقابله با بیماری های پزشکی
- مدیریت علایم جسمانی مزمن
اختلالات روانی زیر می توانند به شکلی بسیار مناسب به وسیله رویکرد روان درمانی شناختی رفتاری حل شوند:
- افسردگی
- اختلالات اضطرابی
- ترس های شدید غیرمنطقی (فوبیا ها)
- اختلالات استرس پس از سانحه
- اختلالات خواب
- اختلالات خوردن
- اختلالات وسواس فکری - عملی
- اختلالات دوقطبی
- اختلالات مرتبط با مصرف و سوء مصرف مواد
- اسکیزوفرنی
- اختلالات جنسی
در برخی موارد، درمان شناختی رفتاری زمانی که در کنار دیگر درمان ها نظیر دارودرمانی قرار گیرد، تاثیرات به مراتب بیشتری به جای می گذارد.
